Kết quả thanh tra cho thấy, các đề tài – dự án đều cơ bản hoàn thành nội dung, đạt được mục tiêu đăng ký và từ kết quả thanh tra cụ thể này cũng chỉ ra những vấn đề chung cần được quan tâm nghiên cứu hoàn thiện cơ chế quản lý KH&CN như sau:
Thứ nhất, nhiều chứng từ thuê khoán chuyên môn thường thiếu “sản phẩm trung gian là báo cáo chuyên đề” kèm theo, mặc dù các nội dung này đều đã được thực hiện và có kết quả thể hiện tại sản phẩm cuối cùng. Từ đây cho thấy phương thức thanh toán trong thực hiện các nhiệm vụ KH&CN bằng ngân sách nhà nước cần phải được cải tiến theo hướng đơn giản hóa thủ tục chứng từ và khoán đến sản phẩm cuối cùng để thuận lợi hơn nữa cho hoạt động nghiên cứu và triển khai KH&CN.
Kiểm tra tại xưởng sản xuất Formalin của Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam
Thứ hai, việc công khai về tài chính và nội dung nhiệm vụ KH&CN đã được các tổ chức chủ trì thực hiện nhưng đều chưa đúng và chưa đầy đủ theo quy định tại Thông tư liên tịch số 93/2006/TTLT/BTC-BKHCN Hướng dẫn chế độ khoán kinh phí của đề tài, dự án KH&CN có sử dụng ngân sách nhà nước. Như vậy, việc thực hiện công khai trong thực hiện nhiệm vụ KH&CN bằng ngân sách nhà nước cũng cần được hướng dẫn cụ thể tại một văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành để bảo đảm thuận tiện hơn cho các tổ chức chủ trì và chủ nhiệm.
Thứ ba, việc mua phần mềm chuyên dụng từ nước ngoài trong thực hiện các nhiệm vụ KH&CN vẫn là vấn đề còn mới với thị trường công nghệ trong nước và các hoạt động này cần được hỗ trợ bằng mẫu hợp đồng chuyên biệt để bảo đảm tránh sự bất lợi, thua thiệt cho các tổ chức KH&CN trong nước và không lãng phí ngân sách nhà nước.
Thứ tư, quy chế chi tiêu nội bộ của một số tổ chức KH&CN công lập chưa thực sự động viên được người làm KH&CN trực tiếp, vì vậy cần tiếp tục nghiên cứu hướng dẫn chi tiết thực hiện khoản 1, Điều 8, Nghị định 115/2005/NĐ-CP về nội dung Áp dụng phương thức khoán chi và Tổ chức khoa học và công nghệ được tự quyết định việc sử dụng kinh phí được khoán và nghiên cứu đề xuất cơ chế tăng cường vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội trong các tổ chức KH&CN công lập trong việc xây dựng quy chế dân chủ cơ sở và quy chế chi tiêu nội bộ đồng thời có biện pháp giám sát độc lập đối với việc tuân thủ các quy chế này để bảo đảm nguồn kinh phí theo cơ chế khoán này được triển khai đến người làm KH&CN trực tiếp.
Từ kết quả thanh tra nêu trên và từ nhu cầu thực tiễn, Lãnh đạo Bộ KH&CN đã ban hành các Kết luận Thanh tra (Số 2936/KL-BKHCN ngày 21/11/2011; Số 3282/BKHCN-TTra ngày 19/12/2011; Số 3404/BKHCN-TTra ngày 29/12/20110) giao nhiệm vụ cho các đơn vị chức năng liên quan nghiên cứu đề xuất giải quyết các vấn đề cụ thể nêu trên nhằm kịp thời phục vụ thực hiện các nhiệm vụ KH&CN trong thời gian tiếp theo và góp phần tiếp tục đổi mới hoàn thiện cơ chế quản lý KH&CN./.
Thanh tra Bộ KH&CN – P2