Tham dự Hội nghị có Thứ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh; đại diện của Văn phòng Chính phủ ông Nguyễn Việt Hùng; đại diện các đơn vị: Vụ Tổ chức cán bộ, Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Thi đua - Khen thưởng, Văn phòng Đảng - Đoàn thể Bộ, Cục An toàn Bức xạ và Hạt nhân, Cục Năng lượng nguyên tử; Lãnh đạo các đơn vị trực thuộc cùng toàn thể cán bộ công chức, viên chức của Viện NLNTVN. Đặc biệt Hội nghị vinh dự được đón tiếp các vị khách quý: GS. Trần Hữu Phát, nguyên Viện trưởng Viện NLNTVN, hiện nay là Chủ tịch Hội đồng Khoa học công nghệ và đào tạo Viện; GS. Phạm Duy Hiển, nguyên Phó Viện trưởng Viện NLNTVN, và GS. Trần Đức Thiệp.
Toàn cảnh Hội Nghị
Hội nghị đã nghe PGS.TS. Nguyễn Nhị Điền, Phó Viện trưởng Viện NLNTVN trình bày Báo cáo tổng kết công tác năm 2015 và Phương hướng nhiệm vụ năm 2016 của Viện với nhiều kết quả nổi bật:
1. Về nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ: Năm 2015 cũng là năm kết thúc các đề tài độc lập cấp Nhà nước của Bộ KH&CN, Bộ Công Thương, các đề tài thuộc chương trình KC-05. Nhiều kết quả nghiên cứu bước đầu được đưa vào ứng dụng như: Lựa chọn công nghệ điện hạt nhân (ĐHN) dự án nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, nghiên cứu thiết kế cơ sở 2 nhà máy ĐHN Ninh Thuận 1 và 2; thiết bị quan trắc cảnh báo phóng xạ môi trường; thiết bị chụp cắt lớp điện toán ứng dụng trong công nghiệp dầu khí; thiết bị chụp ảnh phóng xạ kiểm tra đánh giá chất lượng công trình; nghiên cứu, điều chế các dược chất phóng xạ phục vụ y tế,…
Viện đã được Cục sở hữu trí tuệ chấp nhận đơn cho 04 sáng chế (Dược chất phóng xạ 99mTc-NCA90mAb dùng để chụp hình chẩn đoán bệnh viêm tủy xương và nhiễm trùng; Dược chất phóng xạ Na2H32PO4 dùng để giảm đau di căn ung thư xương; Dược chất phóng xạ 90Y-DOTA-P-BENZYL-NIMOTUZUMAB dùng để điều trị bệnh ung thư đầu cổ; Dược chất phóng xạ kháng thể đơn dòng 131I-nimotuzumab dùng trong điều trị ung thư đầu cổ).
Trong năm 2015 Viện đã có 219 công trình được công bố trong đó có 22 công trình ở Tạp chí quốc tế, 27 báo cáo tại hội nghị quốc tế, 60 công trình đăng trên tạp chí quốc gia, 108 báo cáo tại hội nghị quốc gia, 2 ấn phẩm nước ngoài.
2. Đào tạo phát triển nguồn nhân lực: Viện đã kiện toàn hoạt động của Trung tâm Đào tạo, xây dựng Chiến lược đào tạo nguồn nhân lực cho Viện (Chương trình NEST), kế hoạch đào tạo chuyên gia, đào tạo cán bộ nghiên cứu đầu đàn theo 16 hướng nghiên cứu ưu tiên, chương trình đào tạo bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ được cử đi đào tạo nước ngoài cũng như đào tạo đội ngũ cán bộ chuẩn bị cho dự án Trung tâm KH&CN hạt nhân. Năm 2015, Viện gửi nhiều cán bộ sang Liên bang Nga, Belarus, Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ đào tạo tiến sĩ và thạc sĩ; gửi sang Nhật Bản đào tạo về vật liệu lò phản ứng; gửi 4 cán bộ nghiên cứu sang Hoa Kỳ đào tạo về công nghệ điện hạt nhân tại Đại học North Carolina và Công ty Westinghouse. Trung tâm Đào tạo hạt nhân đã tiếp nhận, lắp đặt và đưa vào khai thác thiết bị PC-based Simulator cho công nghệ lò VVER/AES-2006 phục vụ công tác đào tạo.
Phó Viện trưởng Nguyễn Nhị Điền trình bày báo cáo tổng kết năm 2015
3. Năm 2015, Viện tổ chức thành công Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 11 tại Đà Nẵng. Hội nghị đã thu hút sự tham gia của hơn 300 đại biểu trong nước và hơn 50 đại biểu quốc tế đến từ các quốc gia có nền khoa học và công nghệ hạt nhân tiên tiến như Liên bang Nga, Nhật Bản, Cộng hòa Pháp, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Thụy Điển, Slovakia... và 02 Diễn đàn Nghiên cứu và Phát triển nguồn nhân lực công nghệ hạt nhân Việt – Nhật lần thứ 4 và lần thứ 5, tập trung chủ yếu vào vấn đề xây dựng và đào tạo nguồn nhân lực cho công nghệ hạt nhân.
4. Hoạt động phục vụ quản lý nhà nước trong lĩnh vực NLNT
Viện chủ trì xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng về cơ chế, chính sách đối với chu trình nhiên liệu hạt nhân, quản lý chất thải phóng xạ và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng của Việt Nam.
Triển khai thực hiện các thỏa thuận hợp tác cấp Chính phủ và các thỏa thuận hợp tác song phương của Viện.
5. Năm 2015 cùng với đối tác Nga (ROSATOM/ASE), Viện đã hoàn thành báo cáo nghiên cứu Tiền khả thi (Pre-FS) của dự án Trung tâm Khoa học và Công nghệ hạt nhân, đang trình các cấp xem xét, quyết định lựa chọn địa điểm cho thành phần phía Nam của Trung tâm với lò phản ứng nghiên cứu mới.
6. Doanh thu từ hoạt động triển khai kỹ thuật và dịch vụ đạt trên 130,83 tỷ đồng trong đó Viện Nghiên cứu hạt nhân, Viện Công nghệ xạ hiếm, Trung tâm Nghiên cứu và triển khai công nghệ bức xạ là 3 đơn vị có đóng góp lớn nhất đối với Doanh thu của Viện.
Với những thành tích nêu trên, Hội đồng thi đua khen thưởng Viện NLNTVN đã đề nghị các cấp xét tặng: Danh hiệu Lao động tiên tiến cho 615 cá nhân và danh hiệu Tập thể lao động tiên tiến cho 34 tập thể; Danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc cho 18 đơn vị trực thuộc Viện; Danh hiệu Tập thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cho 3 tập thể; Danh hiệu Chiến sỹ thi đua cấp cơ sở cho 91 cá nhân, trong đó 05 cá nhân được đề nghị tặng danh hiệu Chiến sỹ thi đua cấp Bộ. Ngoài ra, Viện còn đề nghị tặng bằng khen của Bộ trưởng Bộ KH&CN cho Viện Nghiên cứu hạt nhân, Viện Khoa học và Kỹ thuật hạt nhân và Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai công nghệ bức xạ.
Báo cáo cũng chỉ rõ một số mặt tồn tại yếu kém, nguyên nhân và các giải pháp khắc phục (các dự án đầu tư còn dàn trải nên nguồn kinh phí đầu tư Tăng cường trang thiết bị nhiều nhưng vẫn chưa xây dựng được các phòng thí nghiệm lớn và đồng bộ; chất lượng và hiệu quả nghiên cứu chưa đồng đều giữa các đơn vị. Hoạt động chuyển giao công nghệ, sản xuất và dịch vụ vẫn giữ được ổn định, tuy nhiên chưa đều giữa các đơn vị, chưa tương xứng với tiềm năng và đầu tư của từng đơn vị).
Tiếp đó, trên cơ sở những kết quả đã đạt được trong năm 2015 với chủ đề hoạt động là “Thúc đẩy nghiên cứu và ứng dụng”, Viện trưởng, TS. Trần Chí Thành đã công bố chủ đề hoạt động của toàn Viện NLNTVN năm 2016 là “Team-Work” (Làm việc nhóm), tập trung vào 5 nội dung chính: Mở rộng phạm vi nghiên cứu, nghiên cứu thực nghiệm, nghiên cứu kỹ thuật công nghệ và ứng dụng, đào tạo, làm việc nhóm.
TS. Trần Chí Thành nhấn mạnh đến vấn đề cấp bách hiện nay là cần đẩy mạnh nghiên cứu thủy nhiệt vì đây là một lĩnh vực mới, rất khó, rất cần khi phát triển an toàn điện hạt nhân. TS. Trần Chí Thành cũng kiến nghị và đưa ra ý tưởng cần phải có chương trình học bổng đặc biệt dành cho những cán bộ nghiên cứu trong lĩnh vực hạt nhân để thu hút những cán bộ, chuyên gia giỏi phục vụ cho chương trình phát triển điện hạt nhân của Việt Nam.
Viện trưởng Trần Chí Thành trình bày định hướng nghiên cứu năm 2016
TS. Trần Chí Thành đưa ra nhận xét: Hầu hết các đề tài do các nhóm trong Viện thực hiện đều chưa đề cao vấn đề đăng ký bản quyền những công trình nghiên cứu đã có và nhấn mạnh rằng đối với các sản phẩm của các đơn vị trực thuộc của Viện NLNTVN như Trung tâm Ứng dụng Kỹ thuật hạt nhân trong công nghiệp (CANTI) và Trung tâm Nghiên cứu và Triển khai công nghệ bức xạ (VINAGAMMA) thì nên đăng ký bản quyền những công trình nghiên cứu đã có, ví dụ như kỹ thuật hạt nhân dùng trong soi chiếu đường ống.
Về vấn đề nghiên cứu ứng dụng công nghệ điện hạt nhân, TS. Trần Chí Thành đưa ra ví dụ sinh động là Hàn Quốc đã làm lại các thí nghiệm của Hoa kỳ trong lĩnh vực an toàn và thủy nhiệt hạt nhân để học hỏi và lấy kinh nghiệm, sau đó phát triển thêm phần kỹ năng của họ. Vì vậy, Hàn Quốc mới trở thành quốc gia có tiềm năng khoa học công nghệ hạt nhân như ngày nay.
Về vấn đề đào tạo, TS. Trần Chí Thành khẳng định đây là vấn đề rất quan trọng. Làm tốt công tác đào tạo, đặc biệt là đào tạo cho các cán bộ trẻ sẽ mang lại hiệu quả làm việc cao cho Viện NLNTVN trong thập kỷ tới và có người kế cận trong tương lai.
Để thực hiện nhiệm vụ năm 2016, Viện NLNTVN đã đề ra 8 nhiệm vụ, chỉ tiêu: Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực; Triển khai thực hiện chương trình nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ năng lượng nguyên tử; Triển khai thực hiện các dự án đầu tư; Triển khai công nghệ, sản xuất và dịch vụ; Hợp tác quốc tế; Thông tin khoa học; Công tác tổ chức cán bộ và Công tác quản lý.
Viện NLNTVN kiến nghị Bộ KH&CN ưu tiên cấp kinh phí cho Viện, chủ động trong công tác đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đào tạo đội ngũ chuyên gia hạt nhân. Hiện nay, Viện đang cùng các đơn vị trực thuộc gấp rút xây dựng Kế hoạch nghiên cứu khoa học và công nghệ giai đoạn 2016 -2020 và sẽ trình lên Bộ KH&CN phê duyệt trong thời gian sớm nhất.
Viện cũng kiến nghị Bộ KH&CN sớm triển khai Kế hoạch Thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi và Hồ sơ phê duyệt địa điểm dự án NMĐHN Ninh Thuận 1 và sau đó là dự án NMĐHN Ninh Thuận 2 theo hướng phối hợp thực hiện giữa tư vấn nước ngoài và Viện NLNTVN, để từng bước đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, cũng như giảm kinh phí thẩm định.
Các ý kiến tham luận của Lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Viện và của đại diện Cục An toàn và Bức xạ hạt nhân, Cục NLNT đều tập trung vào việc nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, đào tạo nhân lực (đào tạo, nghiên cứu, triển khai phải gắn liền với nhau), tạo cơ chế thuận lợi cho các nhà nghiên cứu, tăng cường công bố quốc tế các kết quả nghiên cứu, đẩy mạnh việc quảng bá ứng dụng của NLNT, duy trì, phát triển các sản phẩm và dịch vụ của Viện trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt...
GS. Phạm Duy Hiển – một trong những người đặt nền móng cho ngành NLNTVN đã phát biểu thể hiện sự đánh giá cao những nỗ lực của Viện trong năm qua với việc tổ chức Hội nghị Khoa học và Công nghệ hạt nhân lần thứ 11 tại Đà Nẵng vào tháng 8/2015 rất chuyên nghiệp, chất lượng của các báo cáo đã tăng lên rõ rệt và có nhiều khách quốc tế tham dự với những lĩnh vực nghiên cứu mang tính thực tiễn cao. GS. Phạm Duy Hiển cũng hoan nghênh chủ đề “Làm việc nhóm” mà Viện đặt ra trong năm 2016 với mong muốn Viện nhanh chóng xây dựng được đội ngũ nghiên cứu đầu đàn, hùng hậu, có nhiều công trình nghiên cứu được đưa vào ứng dụng trong cuộc sống. Sẵn sàng chia sẻ trí tuệ, kinh nghiệm, sức lực cả cuộc đời để cùng Viện vượt qua mọi khó khăn, xây dựng ngành NLNTVN ngày càng vững mạnh, tiến kịp với trình độ quốc tế là lời nhắn nhủ tha thiết của GS.
Thứ trưởng Chu Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Chu Ngọc Anh, thay mặt Lãnh đạo Bộ KH&CN, đã chúc mừng và đánh giá cao những thành tích mà tập thể cán bộ, viên chức Viện NLNTVN đạt được trong năm 2015 và nhấn mạnh Viện NLNTVN- một đơn vị với chức năng nghiên cứu và triển khai, hỗ trợ kỹ thuật cho cơ quan quản lý nhà nước về NLNT trong năm qua đã luôn kế thừa, phát huy được truyền thống tốt đẹp của Viện và đạt được những kết quả nhất định: Duy trì, cập nhật và bổ sung số liệu quan trắc tại phía Bắc, phía Nam và các địa điểm lựa chọn để xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại Ninh Thuận; làm tốt chức năng tư vấn lựa công nghệ cho dự án điện hạt nhân; tăng cường đầu tư nhân lực và thiết bị cho Trung tâm Đào tạo hạt nhân (thiết bị Simulator), xây dựng được Chiến lược đào tạo nguồn nhân lực (kế hoạch đào tạo chuyên gia, cán bộ đầu đàn theo 16 hướng nghiên cứu ưu tiên); nhiều kết quả nghiên cứu mới của Viện đã được đưa vào thực tiễn cuộc sống, doanh thu ổn định… Tuy nhiên, Thứ trưởng nhấn mạnh trong thời gian tới Viện cần có cơ chế nhằm tạo ra sự lan tỏa, thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là thế hệ trẻ vào làm việc tại Viện. Viện cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền về những kết quả nghiên cứu khoa học của Viện rộng rãi hơn nữa trong đời sống xã hội. Việc phải tăng cường hợp tác chặt chẽ hơn nữa giữa 3 đơn vị trong ngành NLNT (Viện NLNTVN, Cục NLNT, Cục An toàn và Bức xạ hạt nhân) về vấn đề đào tạo đội ngũ cán bộ, đẩy mạnh nghiên cứu KHCN và hỗ trợ cơ quan pháp quy trong việc thẩm định dự án NMĐHN Ninh Thuận 1&2 cũng là một vấn đề cấp bách mà Thứ trưởng đưa ra thảo luận tại Hội nghị.
Thứ trưởng nhất trí cao với phương hướng nhiệm vụ năm 2016 và Kế hoạch đầu tư công trung hạn năm 2016-2020 mà Viện đặt ra và tin tưởng trong tương lai không xa Viện NLNTVN sẽ trở lại với vị trí là một Viện nghiên cứu quốc gia thực chất, có một cơ ngơi làm việc khang trang với hệ thống trang thiết bị hiện đại và đội ngũ quản lý, nghiên cứu khoa học hùng hậu và vững chắc./.