Liên hợp thư viện là dấu hiệu đi trước xu hướng chung của xã hội

“Những đặc trưng của Liên hợp thư viện là dấu hiệu đi trước xu hướng chung của xã hội. Có thể thấy rõ hai đặc thù của Cách mạng công nghiệp 4.0 trong hoạt động của Liên hợp thư viện: số hoá và tăng cường tính liên kết trên nền tảng chia sẻ”. Đó là nhận định của Thứ trưởng Lê Xuân Định tại Hội nghị thường niên lần thứ 18 Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN được tổ chức ngày 08/10/2020 tại Nha Trang.

Tham dự Hội nghị có Ông Lê Xuân Định, Bí thư Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ KH&CN; Ông Trần Đắc Hiến, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia- Chủ tịch Liên hợp thư viện; Ông Nguyễn Nam Hải, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính- Bộ KH&CN; Ông Đỗ Việt Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ- Bộ KH&CN; Ông Phạm Quốc Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Thư viện, Bộ Văn hoá, Thể thao, Du lịch; Ông Đào Mạnh Thắng, Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia; Bà Kiều Thuý Nga, Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam; Bà Đỗ Thị Xuân Dung, Phó Giám đốc Đại học Huế; Ông Phạm Cao Cường, Phó Giám đốc Sở KH&CN Khánh Hoà và các đồng chí lãnh đạo Sở KH&CN Đồng Nai, Quảng Trị, Thái Nguyên, các đồng chí lãnh đạo các cơ quan, sở ngành và 120 đại biểu, đại diện cho 68 đơn vị thành viên, quan sát viên của Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN.

Ông Lê Xuân Định, Bí thư Đảng ủy Bộ, Thứ trưởng Bộ KH&CN phát biểu chỉ đạo Hội nghị lần thứ 18 Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN

Thứ trưởng Lê Xuân Định đánh giá cao hiệu quả hoạt động của Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN sau 16 năm hoạt động. Đến nay, khi đặc trưng của cuộc CMCN 4.0 trở nên rõ ràng, có thể khẳng định, lựa chọn phát triển Liên hợp thư viện Việt Nam là nỗ lực rất đúng hướng và đáng trân trọng. Để phát triển Liên hợp thư viện trong 16 năm qua đòi hỏi nỗ lực rất lớn với sự quan tâm của Bộ KH&CN và công sức của các đơn vị thành viên. Thứ trưởng cũng đề ra một số nhiệm vụ cần tập trung trong thời gian tới của Liên hợp thư viện: 1) Nâng cao hiệu quả phối hợp bổ sung các nguồn tin KH&CN quốc tế; 2) Tạo nền tảng cho việc chuyển đổi số của các thư viện trong bối cảnh CMCN lần thứ 4; Nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng các cơ sở dữ liệu dùng chung của Liên hợp thư viện, gắn kết chặt chẽ các hoạt động giảng dạy và học tập trực tuyến với việc sử dụng tài nguyên thông tin số và các cơ sở dữ liệu của thư viện trong bối cảnh tình hình mới của Covid-19; 3) Đẩy mạnh chia sẻ nguồn tin KH&CN nội sinh trong phạm vi Liên hợp thư viện cũng như với cộng đồng thông qua Đề án Hệ tri thức Việt số hoá; 4) Phát triển các nền tảng số cho phép thu thập, kết nối, chia sẻ các nguồn tin KH&CN giữa các đơn vị thành viên theo các tiêu chuẩn dữ liệu chung và dựa trên cơ chế mở, công khai, minh bạch; nghiên cứu ứng dụng các công nghệ mới vào tìm kiếm, khai thác và quảng bá các nguồn tin của Liên hợp thư viện; 5) Cục Thông tin KH&CN quốc gia nghiên cứu triển khai cung cấp dịch vụ mạng đám mây (testbed) trên nền tảng Mạng nghiên cứu và đào tạo Việt Nam cho các nhà khoa học, các nhóm start-up tại các đơn vị thành viên Liên hợp thư viện để tiến hành các hoạt động thử nghiệm mô hình tính toán và phân tích dữ liệu.

Phát biểu tại Hội nghị, ông Trần Đắc Hiến, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Chủ tịch Liên hợp thư viện đã khái quát tình hình phát triển thư viện trong nước và quốc tế. Ông cho biết, Liên hợp thư viện là mô hình phổ biến trên thế giới, có xu hướng ngày càng gia tăng và vai trò ngày càng quan trọng đối với hiệu quả hoạt động của các thư viện. Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN được thành lập năm 2004, với trên 30 thành viên chính thức và gần 100 quan sát viên với hoạt động chính là phối hợp bổ sung nguồn tin điện tử, chia sẻ các nguồn tin nôi sinh và hợp tác trong các lĩnh vực chuyên môn. Sau 16 năm hình thành và phát triển, Liên hợp thư viện Việt Nam là minh chứng cho một mô hình hợp tác phát triển nguồn tin thành công cả về lượng và chất, đóng góp thiết thực, hiệu quả cho công tác phổ biến thông tin KH&CN và phục vụ cộng đồng nghiên cứu. Cục trưởng kiêm Chủ tịch Liên hợp thư viện cũng định hướng thảo luận Hội nghị lần thứ 18 tập trung vào các vấn đề: Vấn đề xây dựng apps cho Liên hợp thư viện; Quan sát viên trở thành thành viên chính thức sau 02 năm quan sát; vấn đề thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ theo quy định của các thành viên; cơ chế liên thông của các thành viên Liên hợp thư viện; sử dụng mạng xã hội để quảng bá Liên hợp thư viện? Ông cũng cam kết, trong thời gian tới, Cục Thông tin KH&CN quốc gia sẽ tiếp tục giữ vai trò chủ đạo và mong muốn tiếp tục nhận được sự cam kết mạnh mẽ về hợp tác, chia sẻ và trách nhiệm cộng đồng của các đơn vị thành viên để thúc đẩy Liên hợp thư viện phát triển bền vững, đóng góp chung vào sự nghiệp thông tin thư viện của cả nước.

Ông Đào Mạnh Thắng, Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia trình bày Báo cáo tổng kết năm 2019-2020 và định hướng phát triển 2020-2021 của Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN. Năm 2019-2020, Liên hợp thư viện đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ trong việc phối hợp bổ sung và tăng cường hiệu quả khai thác nguồn tin KH&CN. Năm 2020, tình hình khai thác CSDL dùng chung của Liên hợp tăng mạnh, với tổng số 385.137 bài trong 8 tháng đầu năm, trung bình mỗi tháng tải về 48 nghìn bài, cao hơn trung bình một tháng năm 2017 (khoảng 47 nghìn bài/tháng) và năm 2018 (trung bình khoảng 37,6 nghìn bài/tháng). Nhờ khai thác hiệu quả nên giá thành trung bình mỗi bài tải về của Liên hợp giảm qua các năm, hiện chỉ còn 0,2 USD/bài. Các đơn vị sử dụng hiệu quả nhất là Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Trung tâm thông tin KH&CN TP. Hồ Chí Minh, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh, Thư viện tỉnh Bình Định, Trường đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Lâm nghiệp, Đại học Trà Vinh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Đại học Sư phạm TP.HCM, Đại học Nguyễn Tất Thành, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam...

Ông Phạm Quốc Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Thư viện trình bày trước Hội nghị những cơ sở pháp lý mới cho hoạt động liên thông thư viện tại Việt Nam với sự ra đời của Luật Thư viện và hệ thống văn bản quy phạm pháp luật dưới Luật và mong muốn đây sẽ là bước ngoặt đánh dấu cho sự phát triển mạnh mẽ của hoạt động liên thông, liên kết, chia sẻ nguồn tài nguyên thông tin tại Việt Nam. Đại diện những thành viên chủ chốt đã tham gia Liên hợp thư viện từ giai đoạn đầu thành lập, bà Kiều Thuý Nga, Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam; Ông Nguyễn Hoàng Sơn, Giám đốc Trung tâm Thông tin thư viện-Đại học Quốc gia Hà Nội khẳng định Liên hợp thư viện hoạt động thực sự hiệu quả với số lượng thành viên, số lượng tài nguyên dữ liệu cung cấp cho cộng đồng và cam kết các thư viện, với vị trí và vai trò khác nhau sẽ thực trách nhiệm của mình trong việc hợp tác, chia sẻ tài nguyên thông tin phục vụ cộng đồng

Hội nghị lần thứ 18 cũng diễn ra Lễ ký kết Biên bản thoả thuận tham gia và khai thác hiệu quả sub-consortium ScienceDirect giữa Cục Thông tin KH&CN quốc gia và Đại học Huế. Sau Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh, Đại học Bách khoa Hà Nội và Thư viện KH&CN quốc gia, Đại học Huế trở thành đơn vị thứ 5 tham gia thụ hưởng CSDL ScienceDirect do Bộ KH&CN giao cho Cục Thông tin KH&CN quốc gia bổ sung tập trung.

Hội nghị Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN được tổ chức định kỳ thường niên luân phiên tại các tỉnh thành trên cả nước, là dịp để các thành viên, quan sát viên tổng kết, đánh giá hoạt động năm vừa qua, thảo luận định hướng trong năm tới và tăng cường giao lưu, học hỏi trong các hoạt động ngành nghề.

Một số hình ảnh tại Hội nghị:

Ông Trần Đắc Hiến, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia, Chủ tịch Liên hợp thư viện Việt Nam về nguồn tin KH&CN phát biểu khai mạc Hội nghị

Ông Đào Mạnh Thắng, Phó Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia trình bày Báo cáo tổng kết Liên hơp thư viện năm 2019-2020 và định hướng hoạt động năm 2020-2021