Ông Phạm Đại Dương, Thứ trưởng Bộ KH&CN, Trưởng
Ban quản lý Khu CNC Hòa Lạc
- Các
cơ chế, chính sách đặc thù đối với Khu CNC Hoà Lạc có giải quyết được các vướng
mắc này?
Thông thường, việc xây dựng cơ chế
chính sách thường phải đi trước một bước để làm tiền đề cho việc xây dựng và
phát triển. Ngay từ khi Khu CNC Hoà Lạc mới được thành lập, Bộ KH&CN đã
nhận thức được tầm quan trọng của cơ chế, chính sách đối với sự phát triển của
Khu CNC Hoà Lạc. Thực tế, trong thời gian qua, Bộ KH&CN cũng đã rất nỗ lực
để đưa nhiều quy định điều chỉnh hoạt động của Khu CNC nói chung vào các văn
bản quy phạm pháp luật như Luật đầu tư, Luật Đất đai, Luật Xây dựng…
Khi hàng lang pháp lý điều chỉnh hoạt
động vĩ mô của Khu CNC nói chung đã cơ bản đã đồng bộ và ổn định, Bộ KH&CN nhận
định đây thời điểm là thích hợp và “chín muồi” cho việc rà soát và nhìn lại một
chặng đường dài xây dựng và phát triển Khu CNC Hoà Lạc để có thể đánh giá được
những kết quả đã đạt được, “nêu tên” được các khó khăn vướng mắc cần phải tháo
gỡ và xác định các định hướng phát triển cụ thể trong giai đoạn sắp tới. Vì
vậy, Bộ KH&CN đánh giá các nội dung đề xuất về cơ chế, chính sách đặc thù
đối với Khu CNC Hòa Lạc là rất đồng bộ và đầy đủ, có thể tháo gỡ toàn bộ các
khó khăn vướng mắc từ trước đến nay, đảm bảo huy động tối đa các nguồn lực cho
phát triển, tránh lãng phí thời gian, không làm mất cơ hội của Quốc gia và của
các nhà đầu tư tại Khu CNC, tạo động lực để đẩy nhanh tiến độ xây dựng và phát
triển Khu CNC Hoà Lạc, giúp Khu CNC sớm kết thúc giai đoạn giải phóng mặt bằng
và xây dựng cơ sở hạ tầng để chuyển sang giai đoạn phát triển mới, đó là phát
triển tiềm lực KH&CN.
Mục tiêu xây dựng Khu CNC Hòa Lạc trở thành động lực thúc đẩy phát triển
KH&CN quốc gia
- Xin
ông cho biết lý do tại sao cần phải ban hành Dự thảo về cơ chế đặc thù cho Khu
CNC Hoà Lạc?
Khu CNC Hoà Lạc được thành lập năm
1998 với mục tiêu tạo tiềm lực và động lực thúc đẩy
phát triển KH&CN quốc gia. Tuy nhiên, Khu CNC là một mô hình mới chưa từng
có tiền lệ tại Việt Nam và Khu CNC Hoà Lạc là Khu CNC đầu tiên của Việt Nam, do
đó trong quá trình xây dựng và phát triển Khu CNC Hòa Lạc, Bộ KH&CN không
tránh khỏi những lúng túng, vướng mắc trong cách thức tổ chức thực hiện, về
việc tìm kiếm nguồn lực cho phát triển, xây dựng cơ chế chính sách, xác định
các kế hoạch ưu tiên phát triển trong từng thời kỳ... Điều này đã kéo dài tiến
độ xây dựng và phát triển Khu CNC Hoà Lạc.
Mục tiêu xây dựng Khu CNC
Hòa Lạc trở thành động lực thúc đẩy phát triển KH&CN quốc gia, một thành
phố khoa học như ý tưởng và sự kỳ vọng ban đầu còn chậm. Vì vậy, bên cạnh việc
giữ vững và tiếp tục thực hiện đúng các định hướng, mục tiêu phát triển, Bộ KH&CN
nhận thấy cần phải có những giải pháp tháo gỡ các vướng mắc của Khu CNC Hoà Lạc
cho phù hợp với tình hình triển khai thực tế, với đặc thù về mô hình tổ chức và
hoạt động và các nguồn lực hiện có, đảm bảo huy động tối đa các nguồn lực cho
phát triển, tránh lãng phí thời gian, không làm mất cơ hội của Quốc gia và của
các nhà đầu tư tại Khu CNC.
Sẽ có câu hỏi đặt ra là tại sao đến thời điểm hiện nay Bộ KH&CN mới
nghiên cứu xây dựng cơ chế chính sách đặc thù đối với Khu CNC Hoà Lạc. Thực tế
cho thấy sau khi trải qua một giai đoạn dài xây dựng và phát triển, khi mà các
chính sách vĩ mô điều chỉnh hoạt động của Khu CNC nói chung đã được hành thành
tương đối đầy đủ thì việc đánh giá các kết quả đạt được và các bài học kinh
nghiệm rút ra sẽ mang tính toàn diện và tổng thể hơn, các khó khăn, vướng mắc
và “rào cản” đối với sự phát triển của Khu CNC cũng được nhận định một cách đầy
đủ và khách quan hơn, việc đề xuất các định hướng phát triển trong giai đoạn
sắp tới của Khu CNC cũng sát với thực tế hơn.
4 vấn
đề giải quyết 4 nhóm đối tượng
- Theo
ý kiến của ông, trong 4 vấn đề lớn đặt ra trong Dự thảo cơ chế đặc thù cho Khu CNC
Hòa Lạc, gồm: đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, chính sách ưu đãi và thủ tục
đầu tư, vấn đề nào là mấu chốt để tạo được động lực phát triển cho Khu CNC Hòa
Lạc, để Khu này sớm đạt được các mục tiêu đã đề ra, điều này có đúng không thưa
ông?
Như đã trình bày ở trên, tất cả các
nội dung nêu trong dự thảo Cơ chế, chính sách đặc thù đối với Khu CNC Hoà Lạc
đều là các vấn đề “mấu chốt” và rất quan trọng, bởi vì đó là những vấn đề chưa
được luật pháp quy định hoặc có quy định nhưng chồng chéo giữa các văn bản quy
phạm pháp luật dẫn đến không thể thực hiện được, đó là những vấn đề tồn tại
vướng mắc từ nhiều năm nay của Khu CNC Hoà Lạc nhưng chưa được tháo gỡ và chưa
có phương án tháo gỡ hiệu quả, đó là những mong muốn của Bộ KH&CN trong
định hướng phát triển Khu CNC Hoà Lạc…
Tuy nhiên, để tạo “động lực phát triển
Khu CNC” thì tôi cho rằng nội dung về “đầu
tư xây dựng” và “ưu đãi đầu tư”
là các nhân tố trực tiếp để đẩy nhanh tiến độ xây dựng phát triển Khu CNC và để
thu hút được các nhà đầu tư lớn, có tiềm lực khoa học và CNC. Các nội dung về
“quản lý đất đai” và “thủ tục đầu tư” mặc dù không phải là nhân tố trực tiếp để
tạo động lực đẩy nhanh tiến độ nhưng đó lại là các nội dung hết sức quan trọng
để tạo một cơ sở pháp lý đầy đủ trong công tác quản lý nhà nước đối với Khu
CNC, tạo một môi trường đầu tư thông thoáng, minh bạch, giúp tiết kiệm thời
gian và chi phí cho các nhà đầu tư.
- Dự
thảo lần này có những điểm nổi bật nào nhằm thúc đẩy hiệu quả phát triển Khu
CNC Hoà Lạc sau rất nhiều năm khó khăn vừa qua?
Dự thảo lần này tập trung giải quyết
một số nội dung chính như sau:
Thứ nhất: Các nội dung liên
quan đến nguồn lực cho đầu tư xây dựng và phát triển Khu CNC Hoà Lạc, bao gồm:
Làm rõ nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội
của Khu CNC Hoà Lạc (vốn ngân sách trung ương, vốn ngân sách địa phương, các
nguồn vốn huy động của doanh nghiệp...);
Phân định rõ trách nhiệm của các Bộ, Ngành, địa phương và các doanh nghiệp
trong việc xây dựng, phát triển, quản lý và khai thác các công trình hạ tầng kỹ
thuật của Khu CNC. Đồng thời đặt mục tiêu kế hoạch phải hoàn thành đồng bộ hệ
thống hạ tầng kỹ thuật vào năm 2020 để có thể đưa Khu CNC chuyển sang một giai
đoạn phát triển mới, đó là giai đoạn đầu tư chiều sâu và đầu tư cho KHCN;
Đề xuất cơ chế tài chính đối với Ban Quản lý Khu CNC Hoà Lạc, trong đó Ban
Quản lý được thu và sử dụng toàn bộ tiền thuê đất, tiền sử dụng đất, tiền bồi
thường giải phóng mặt bằng để đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ
tầng xã hội, công trình dịch vụ, tiện ích cần thiết phục vụ chung trong Khu CNC,
hạ tầng kỹ thuật CNC và tạo nguồn vốn giải phóng mặt bằng; được ủy quyền thu
các loại phí, lệ phí liên quan đến hoạt động quản lý nhà nước của Ban Quản lý
để bổ sung kinh phí hoạt động.
Đối với phát triển KH&CN, dự thảo Quyết định đã đề xuất một số giải
pháp thúc đẩy phát triển KH&CN của Khu CNC Hoà Lạc, trong đó quy định một
số dự án nghiên cứu và triển khai bằng vốn ngân sách nhà nước có quy mô từ 200
tỷ đồng trở lên thuộc một số lĩnh vực yêu cầu được đặt tại Khu CNC; đề xuất xây
dựng Chương trình phát triển KH&CN cho Khu CNC nhằm tạo dựng một môi trường
khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư và hợp cho phát triển KH&CN cũng như
đảm bảo các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật CNC giúp các doanh nghiệp hoạt động
hiệu quả.
Thứ hai: Các nội
dung liên quan đến chức năng quản lý nhà nước của Ban Quản lý:
Tại dự thảo Quyết định đã quy định rõ, Ban Quản lý là cơ quan chủ trì và đầu
mối trong công tác quản lý nhà nước về quy hoạch và xây dựng đối với Khu CNC.
Các cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm uỷ quyền cho Ban Quản
lý và ban hành quy chế phối hợp với Ban Quản lý.
Ngoài ra, dự thảo cũng đề xuất quy định một số thẩm quyền hết sức quan
trọng để tạo sự chủ động và nâng cao trách nhiệm của Ban Quản lý cũng như tạo
sự thông thoáng và thuận lợi trong thực hiện trong lĩnh vực về quản lý đất đai
và quản lý lao động, cụ thể:
Thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể; quyết định số tiền thuê đất được
miễn, giảm; xác định mức thu tiền bồi thường GPMB;
Đề xuất cách tính toán giá đất cụ thể bằng phương pháp đơn giản và thuận
lợi (áp dụng hệ số điều chỉnh đối với toàn bộ các thửa đất trong Khu CNC, không
phân biệt quy mô);
Thẩm quyền cấp Giấy phép lao động cho người lao động nước ngoài theo quy
trình, thủ tục rút gọn; chấp thuận kế hoạch sử dụng lao động là người nước
ngoài của các doanh nghiệp trong Khu CNC..
Thứ ba: Các nội
dung liên quan đến ưu đãi đầu tư:
Các ưu đãi về đất đai và tiền bồi thường giải phóng mặt
bằng: được đề xuất trên nguyên tắc đảm bảo ưu đãi mức cao nhất
cho các đối tượng sử dụng đất để xây dựng hạ tầng kỹ thuật, xây dựng các cơ sở
nghiên cứu - triển khai, đào tạo, ươm tạo và nhà ở cho chuyên gia, người lao
động, các dự án có thời gian sử dụng đất nhỏ hơn hoặc bằng 20 năm... Theo đó,
các nhà đầu tư thuộc lĩnh vực này sẽ được miễn toàn bộ tiền thuê đất. Các nhà
đầu tư còn lại được đề xuất miễn tiền thuê đất trong thời gian xây dựng cơ bản tối
đa 03 năm và được miễn tiền thuê đất trong 11 năm tiếp theo.
Các ưu đãi về thuế: đã được quy định lại một cách hệ thống với các
ưu đãi thuế cơ bản, đồng thời quy định chi tiết các ưu đãi chưa rõ ràng và quy
định bổ sung các ưu đãi mới căn cứ theo các quy định của pháp luật hiện hành về
thuế và đặc thù của Khu CNC Hòa Lạc. Trong đó, một số chính sách ưu đãi về thuế
nổi bật đề xuất tại dự thảo quyết định này như “giảm 50% số thuế thu nhập cá
nhân phải nộp đối với thu nhập phát sinh tại Khu CNC”, “thuế suất 10% suốt thời
gian hoạt động đối với thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư kinh
doanh nhà ở cho chuyên gia, người lao động”...
Các ưu đãi về nhà ở: dự thảo Quyết định đã đề xuất các chính sách ưu đãi để chuyên gia, người
lao động làm việc tại Khu CNC được mua, thuê, thuê mua nhà ở với giá ưu đãi hơn
so với nhà ở cùng loại và cùng chất lượng tại các khu vực lân cận, thông qua
việc hỗ trợ tiền thuê đất, tiền sử dụng đất và tiền đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ
thuật.
Ngoài ra, do tại Khu CNC Hoà Lạc đã một số nhà đầu tư đi vào hoạt động sản
xuất kinh doanh nhưng đến nay vẫn chưa được hưởng các ưu đãi về đất đai và
thuế. Việc đảm bảo sự công bằng và quyền lợi cho các nhà đầu tư thuộc đối tượng
này, dự thảo Quyết định đã đề xuất các quy định để giải quyết các tồn tại trong
áp dụng và hưởng các chính sách ưu đãi đối với các nhà đầu tư này.
Thứ 4: Các nội
dung về thực hiện các thủ tục đầu tư
Về thực hiện các thủ tục đầu tư, Dự thảo đề xuất Bộ KH&CN sẽ ban hành
các tiêu chí thu hút đầu tư vào các khu chức năng của Khu CNC Hòa Lạc trên cơ
sở các quy định chung của pháp luật để đảm bảo các dự án đầu tư tại Khu có hàm lượng
cao về KH&CN, sử dụng đất có hiệu quả, không gây ô
nhiễm môi trường.
Ngoài ra, Dự thảo đề nghị cho phép thành lập văn phòng “một cửa” tại Ban
Quản lý để để giải quyết các thủ tục hành chính cho nhà đầu tư tại Khu CNC,
giúp Ban Quản lý có thể phát huy đầy đủ vai trò, sự chủ động và trách nhiệm
trong công tác quản lý nhà nước đối với Khu CNC.